Οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμαζαν Ετήσιο (πληθ. Ἐτησίαι).
Το φαινόμενο αυτό έχει γίνει γνωστό ως η «Ταλάντωση του Βορείου Ατλαντικού» (North Atlantic Oscillation(1)). Η πλειονότητα των μελετών που αφορούσε το συγκεκριμένο φαινόμενο είχε, ωστόσο, παραβλέψει στην ουσία τον πιθανό ρόλο του τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το Αιγαίο είναι συνώνυμο του γαλάζιου, των γραφικών νησιών και βραχονησίδων αλλά και των αυγουστιάτικων μελτεμιών. Οι ετησίες στην ελληνική γλώσσα (η λέξη μελτέμια είναι τουρκικής προέλευσης) δεν συνοδεύονται μόνο από δυνατούς βοριάδες και αφρισμένα κύματα. Μας χαρίζουν δροσιά μέσα στην αυγουστιάτικη κάψα καθώς και πλούσια αλιεία κάποιων ειδών, μέσω διεργασιών που οδηγούν σε ψύξη των νερών και εμπλουτισμό στα απαραίτητα θρεπτικά υλικά για τους θαλάσσιους οργανισμούς.
Δεν έχει περάσει ένας χρόνος που μαζί με τους φίλους και συνεργάτες από το ΕΛΚΕΘΕ, Διονύση Ραΐτσο και Δημήτρη Κάσση, κοιτάζαμε ενθουσιασμένοι τις οθόνες των υπολογιστών μας. Βάλαμε κάτω διάφορες παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια του μήνα Αύγουστου, από πολλά έτη: από αριθμητικά μοντέλα, τις παρατηρήσεις του συστήματος Ποσειδών αλλά και μετεωρολογικούς σταθμούς, τα οποία οι συνάδελφοι της Εθνικής Μετεωρολογίας Υπηρεσίας (ΕΜΥ) φρόντισαν να μας προμηθεύσουν.
Η επεξεργασία δεδομένων όπως η θερμοκρασία επιφάνειας, η ένταση ανέμων και οι βαρομετρικές πιέσεις σε σχέση με τον δείκτη δυναμικότητας της εν λόγω ταλάντωσης οδήγησε σε μια εμφανώς γραμμική συσχέτιση.
Η σχέση αυτή καταδεικνύει ότι όταν η ταλάντωση του Β. Ατλαντικού έχει δείκτη δυναμικότητας στις θετικές τιμές, τότε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι πιθανότητες οι ετησίες να κάνουν αισθητή την παρουσία τους είναι αυξημένες. Αντίστοιχα αναμένεται και οι περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών πάνω από τον ελληνικό χώρο να είναι μικρές. Αντίθετα, όταν οι τιμές του δείκτη δυναμικότητας είναι αρνητικές, όπως το φετινό καλοκαίρι, τα μελτέμια είναι σπανιότερα και κατά συνέπεια οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2009-2010 αποτελεί χρονιά ρεκόρ καθότι για 12 συνεχόμενους μήνες (από Νοέμβριο 2009 έως Οκτώβριο 2010(2)) ο δείκτης της ταλάντωσης του Β. Ατλαντικού έχει παραμείνει σε αρνητικές τιμές. Κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί ποτέ τα εξήντα τελευταία χρόνια. Είναι, άραγε, μια ένδειξη ότι το κλίμα έχει αποσταθεροποιηθεί, είναι, μήπως, τυχαίο ή αποτελεί μια μακροχρόνια κλιματική συμπεριφορά; Είναι αλήθεια ότι, μέχρι σήμερα, η επιστημονική κοινότητα δεν μπορεί να δώσει μια συγκεκριμένη απάντηση.
1 comment:
Την Θερινή περίοδο η αέρια μάζα της Ερήμου της Σαχάρας η οποία αποτελείται από εξαιρετικά θερμό και ξηρό αέρα, απλώνεται Βόρεια, στην Μεσόγειο. Η Κρήτη πρώτος σταθμός αυτού του θερμού κύματος θα ήταν μια νεκρή περιοχή αφού η υψηλή καλοκαιρινή θερμοκρασία εξατμίζει την υγρασία του εδάφους. Οι Φθινοπωρινές βροχές δεν θα διόρθωναν την κατάσταση μια και το καλοκαίρι διαρκεί πολύ και η περίοδος χωρίς βροχόπτωση είναι αρκετά μεγάλη. Το ότι το νησί της Κρήτης είναι γόνιμο και με ικανοποιητική βλάστηση οφείλεται στο γεγονός πως τα «Μελτέμια» (Βόρειοι ημερήσιοι δροσεροί άνεμοι) του καλοκαιριού, χαμηλώνουν αισθητά την θερμοκρασία και καθαρίζουν την ατμόσφαιρα, με ευεργετικά αποτελέσματα στο μικροκλίμα της περιοχής.
Στα τέλη του καλοκαιριού οι Θερμές αέριες μάζες ξανακατεβαίνουν Νότια πίσω στις ερήμους της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η μάζα του αέρα της Σαχάρας εγκαταλείπει την Μεσόγειο η οποία τότε δέχεται – όπως και το σύνολο της Ευρώπης – τις βροχές που φέρνουν οι Δυτικοί άνεμοι που είναι φορτωμένοι με την υγρασία του Ατλαντικού.
Έτσι διατηρείται η λεπτή περιβαλλοντική ισορροπία που κρατά ζωντανό το νησί της Κρήτης.
Το φετινό καλοκαίρι αισθητή ήταν η απουσία των «Μελτεμιών» που τουλάχιστον μέχρι σήμερα (μέσα Αυγούστου) είχε σαν αποτέλεσμα παρατεταμένους καύσωνες, υψηλές θερμοκρασίες και θολή ατμόσφαιρα.
Post a Comment