Οι καταστροφικές επιπτώσεις της παραγωγής βιοκαυσιμών

Του Γιάννη Μπαξεβάνη | nuova marea ltd

Σε μια προσπάθεια να προωθήσει την χρήση των βιοκαυσίμων στον τομέα των μεταφορών στην Ευρώπη, η Ευρωπαική Ένωση υιοθέτησε την κοινοτική οδηγία 2003/30/ΕΚ.

Σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 2003/30/ΕΚ βιοκαύσιμα θεωρούνται κάθε υγρό ή αέριο καύσιμο για τις μεταφορές το οποίο παράγεται από βιομάζα όπου βιομάζα είναι το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων και καταλοίπων από γεωργικές (συμπεριλαμβανομένων φυτικών και ζωικών ουσιών), δασοκομικές και συναφείς βιομηχανικές δραστηριότητες, καθώς και το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα των βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων. Σύμφωνα με την ίδια οδηγία στην κατηγορία των βιοκαυσίμων εμπίπτουν η βιοαιθανόλη, το βιοντίζελ (μεθυλεστέρας λιπαρών οξέων), το βιοαέριο, η βιομεθανόλη, ο βιοδιμεθυλαιθέρας, ο βιο-ΕΤΒΕ (αιθυλοτριτοβουτυλαιθέρας, ο βιο-ΜΤΒΕ (μεθυλοτριτοβουτυλαιθέρας), τα συνθετικά βιοκαύσιμα (συνθετικοί υδρογονάνθρακες ή μείγματα συνθετικών υδρογονανθράκων που έχουν παραχθεί από βιομάζα), το βιοϋδρογόνο και τα καθαρά φυτικά έλαια.
Επίσης η νομοθεσία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίσουν ότι μια ελάχιστη αναλογία βιοκαυσίμων και άλλων ανανεώσιμων καυσίμων διατίθεται στις αγορές τους, αναλογία η οποία για το 2005 ορίζεται στο 2 %, υπολογιζόμενη βάσει του ενεργειακού περιεχομένου, επί του συνόλου της βενζίνης και του πετρελαίου ντίζελ που διατίθεται στις αγορές τους προς χρήση στις μεταφορές. Η αναλογία αυτή οφείλει να αυξηθεί στο 5.75% έως το τέλος του 2010.

Η Ελλάδα το καλοκαίρι του 2005 ενσωμάτωσε την οδηγία αυτή στην εθνική νομοθεσία. Η Ελλάδα δεν κατάφερε να επιτύχει το στόχο του 2% στο τέλος του 2005 ενώ αμφιβολίες εκφράζονται για το κατά πόσο θα επιτευχθεί και ο στόχος για το 2010.

Στόχος της Ευρωπαικής ένωσης είναι μέσα στα επόμενα 10 χρόνια τα βιοκαύσιμα να καλύπτουν το 10% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμων.

Ενώ εκ πρώτης ακούγεται καλή ιδέα και σίγουρα απο οικολογική άποψη η χρήση της θα φέρει σημαντικά οφέλη οι αρνητικοί παράγοντες και οι καταστροφικές συνέπειες κατά την διαδικασία παραγωγής είναι τεράστιες, σύμφωνα με συγκεκριμένες μελέτες.

ActionAid Hellas
Σύμφωνα με έκθεση της ActionAid Hellas, «Ο στόχος του 10% δεν είναι ο μόνος λόγος αύξησης της κατανάλωσης βιοκαυσίμων στην ΕΕ. Το 2006, υπολογίστηκε με συντηρητικούς υπολογισμούς ότι η βιομηχανία βιοκαυσίμων της ΕΕ, υποστηριζόταν από οικονομικά κίνητρα αξίας 4,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Υποθέτοντας ότι θα διατηρηθεί το ίδιο ύψος επιδοτήσεων, η βιομηχανία θα επιδοτηθεί με περίπου 13,7 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, για να επιτύχει το στόχο της επομενης δεκαετίας.
Μιλάμε λοιπον για μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της επίτευξης του 10%, θα είναι ισοδύναμες με την εισαγωγή 26 εκατομμυρίων νέων οχημάτων στους ευρωπαϊκούς δρόμους, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις της ActionAid το 2009, πιθανή επίτευξη του στόχου του 10% από τα κράτη μέλη της Ε.Ε., θα έχει ως αποτέλεσμα 100 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο, να υποφέρουν από έλλειψη τροφίμων.

Greenpeace
Νέα έκθεση αποδεικνύει ότι η μη βιώσιμη χρήση βιοκαυσίμων προκαλεί τεράστιες αυξήσεις των εκπομπών CO2 και μετατροπές γης . Τα σχέδια για αύξηση της χρήσης βιοκαυσίμων στην Ευρώπη την επόμενη δεκαετία απαιτούν παγκοσμίως 69.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα νέων εκτάσεων για ενεργειακές καλλιέργειες και επιδεινώνουν τις κλιματικές αλλαγές αποκαλύπτει νέα έρευνα.

Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Πολιτικής
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Πολιτικής, αν τα κράτη-μέλη προσπαθήσουν να επιτύχουν αυτό το στόχο, θα υπάρξει απώλεια καλλιεργήσιμων εδαφών έκτασης ανάλογης με τη γεωγραφική έκταση του Βελγίου, δραματικές αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και απώλεια τεράστιων εκτάσεων σε  καλλιεργήσιμα εδάφη και δασικές εκτάσεις.

Η έρευνα αναφέρει ότι, τα ευρωπαϊκά κράτη δεν έχουν λάβει υπόψη όσο θα έπρεπε τις έμμεσες και άμεσες συνέπειες από τη χρήση βιοκαυσίμων.

Απώλεια τεράστιων δασικών εκτάσεων και η έμμεση αλλαγή χρήσης γης  (Indirect Land Use  Change ILUC), η εκτόπιση δηλαδή και μετατόπιση καλλιεργειών προκειμένου να καλυφθούν με καλλιέργειες βιοκαυσίμων, με αποτέλεσμα την αύξηση των εκπομπών ρύπων διοξειδίου του άνθρακα


Απώλεια καλλιεργήσιμων εδαφών που τώρα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφίμων, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών τροφίμων σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο

Ερημοποίηση των περιοχών λόγω των μονοκαλλιεργειών βιοκαυσίμων, μέσω της υποβάθμισης των γαιών

Εντονότερη χρήση χημικών με οτι συνέπειες συνεπάγεται η χρήση τους κυρίως μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα

Επιβάρυνση των υδάτινων πόρων λόγω των τεράστιων ποσοτήτων νερού που απαιτούνται για τις καλλιέργειες αυτές.

Επιπλέον, το IEEP κατακρίνει την πολιτική πολλών κρατών της Ε.Ε. να προσπαθούν να επιτύχουν το στόχο του 10% ως ποσοστό ενέργειας που θα καλύπτει τον τομέα των μεταφορών, μέσω εκτεταμένων εισαγωγών από κράτη της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, αντί να προωθήσουν νέες τεχνολογίες και καινοτομίες φιλικές προς το περιβάλλον.  

Οι ΜΚΟ καλούν τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσουν άμεσα τις πραγματικές επιπτώσεις των βιοκαυσίμων στις κλιματικές αλλαγές και στην εξασφάλιση επαρκούς τροφής στις αναπτυσσόμενες χώρες και να θέσουν ως προτεραιότητα την ενεργειακή αποδοτικότητα στις μεταφορές. Η νέα νομοθεσία πρέπει να λάβει υπόψη το πραγματικό ενεργειακό αποτύπωμα των βιοκαυσίμων εισάγοντας παράγοντες για την έμμεση αλλαγή στη χρήση γης και να ενσωματώσει αυστηρά κριτήρια βιωσιμότητας.

 

Η έρευνα, που έγινε μετά από πρωτοβουλία περιβαλλοντικών και αναπτυξιακών ΜΚΟ, περιλαμβάνει την έμμεση αλλαγή στη χρήση γης που θα προκαλέσει η χρήση βιοκαυσίμων, καθιστώντας την έτσι την πιο ρεαλιστική εκτίμηση που έχει γίνει σχετικά με τις πραγματικές επιπτώσεις που θα έχουν οι στόχοι των βιοκαυσίμων της ΕΕ στον κόσμο. Τα στοιχεία αυτά έρχονται στο φως σε μία κρίσιμη στιγμή για την ευρωπαϊκή πολιτική για τα βιοκαύσιμα, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι το τέλος του χρόνου, θα συντάξει αναφορά για τον τρόπο που θα αντιμετωπίσει και θα μειώσει αυτές τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Πηγές Greenpeace  ActionAid  ΙΕΠΠ  solon.org.gr/